ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜΟ813/8-4-2008 ΕΠΙΚΑΙΡΗΣ ΕΡΩΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΧΑΝΙΩΝ ΜΑΝΟΥΣΟΥ ΒΟΛΟΥΔΑΚΗ
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ευχαριστώ, κύριε Υφυπουργέ.
Τώρα θα συζητήσουμε την με αριθμό 813/8-4-2008 επίκαιρη ερώτηση δεύτερου κύκλου, του Βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας κ. Μανούσου Βολουδάκη προς τον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, σχετικά με τα προβλήματα στον τομέα της Υγείας στο Νομό Χανίων.
Το κείμενο της επίκαιρης ερώτησης του κ. Βολουδάκη έχει ως εξής:
«Ο Νομός Χανίων αντιμετωπίζει χρονίζοντα προβλήματα στον τομέα της Υγείας, για τα οποία κατά καιρούς δόθηκαν υποσχέσεις επίλυσής τους χωρίς όμως μέχρι σήμερα να έχει σημειωθεί πρόοδος. Η Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών, ενώ διαθέτει ήδη την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή και ενώ έχουν εκπαιδευθεί οι νοσηλευτές για να τη στελεχώσουν, δεν λειτουργεί, γιατί δεν έχει στελεχωθεί με γιατρούς και Διευθυντή. Το ζήτημα είναι κρίσιμο, καθώς τα νεογνά που γεννιούνται με προβλήματα υγείας διακομίζονται στο Ηράκλειο, σε απόσταση σχεδόν δύο ωρών, γεγονός που συχνά έχει βαριές συνέπειες στην κατάστασή τους.
Επιπλέον, η κατάσταση που βιώνουν ασθενείς και εργαζόμενοι στο Νοσοκομείο Χανίων είναι απαράδεκτη εξαιτίας της έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού. Όταν λειτουργήσει η Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών θα μετακινηθούν προς αυτήν νοσηλευτές από άλλες κλινικές και θα επιδεινωθεί το πρόβλημα.
Προβληματική είναι και η στελέχωση των αγροτικών ιατρείων, ιδίως στη δυσπρόσιτη νότια πλευρά του Νομού. Με Κ.Υ.Α. του 2003 το Ιατρείο της Χώρας Σφακίων έχει αναβαθμιστεί σε Πολυδύναμο Ιατρείο. Ουδέποτε όμως λειτούργησε ως τέτοιο και ουδέποτε ολοκληρώθηκαν οι απαραίτητες προκηρύξεις πρόσληψης προσωπικού. Ομοίως, η Παλαιοχώρα του Δήμου Πελεκάνου εξυπηρετείται από αγροτικό ιατρείο, ενώ λόγω απόστασης από τα Χανιά αλλά και τουριστικής κίνησης θα έπρεπε να διαθέτει Πολυδύναμο Ιατρείο.
Ερωτάται ο κύριος Υπουργός:
1. Γιατί παρατηρείται η καθυστέρηση στη λειτουργία της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών; Έχει ληφθεί πρόνοια για την κάλυψη των πρόσθετων αναγκών σε νοσηλευτικό προσωπικό που θα δημιουργήσει στα άλλα Τμήματα του Νοσοκομείου η λειτουργία της και η μετακίνηση προς αυτήν των εκπαιδευμένων προς τούτο νοσηλευτών;
2. Θα ληφθεί μέριμνα για την κάλυψη των αναγκών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας υγείας στη νότια πλευρά του Νομού, με την υλοποίηση της απόφασης για την αναβάθμιση του αγροτικού ιατρείου στα Σφακιά σε Πολυδύναμο και την αντίστοιχη έκδοση Κ.Υ.Α. για τη δημιουργία Πολυδύναμου Ιατρείου στην Παλαιοχώρα;»
Στην επίκαιρη αυτή ερώτηση του Βουλευτή Χανίων κ. Βολουδάκη θα απαντήσει ο Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Παπαγεωργίου.
Ορίστε, κύριε Υφυπουργέ, έχετε το λόγο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Κύριε Πρόεδρε, το ενδιαφέρον των Κρητών συναδέλφων είναι ιδιαίτερα συνεχές και έντονο για τα θέματα της υγείας, με την τιμητική σήμερα να έχει ο Νομός Χανίων και με ερωτώντα τον εκλεκτό και νέο συνάδελφο κ. Βολουδάκη ο οποίος θέτει μια σειρά από θέματα που πράγματι υπάρχουν στο Νομό Χανίων, όχι στην ένταση και στο βαθμό που περιγράφεται αλλά οπωσδήποτε είναι έτσι. Επιπλέον, θα προσέθετα, ότι αυτά τα προβλήματα δεν είναι ούτε σημερινά ούτε χθεσινά. Είναι προβλήματα ετών και το γνωρίζετε πολύ καλά.
Βέβαια, γνωρίζετε καλά για τη μεγάλη προσπάθεια που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια ώστε τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα να επιλυθούν. Πράγματι έχουν πάρει το δρόμο της επίλυσης. Αισθάνομαι την ανάγκη να δηλώσω προς το Σώμα ότι και οι άλλοι συνάδελφοι του Νομού Χανίων, ο κ. Μαρκογιαννάκης, ο κ.Νικηφοράκης, επανειλημμένα με έχουν επισκεφθεί και έχουν θέσει τα θέματα για συζήτηση. Νομίζω ότι πολύ καλά από κοινού αντιμετωπίζετε τα προβλήματα της υγείας στο Νομό Χανίων με στόχο την αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών.
‘Εχω και μια άλλη υποχρέωση, να αναφερθώ και στον εκλεκτό συνάδελφο του άλλου κόμματος, τον πρώην Υπουργό κ. Σκουλάκη, που το ενδιαφέρον του είναι έντονο και συνεχές. Η εμπειρία του και το πέρασμά του από το Υπουργείο Υγείας έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη των μονάδων υγείας στο Νομό Χανίων.
Θα έλεγα ότι δεν είναι τόσα πολλά τα προβλήματα στο Νομό Χανίων στα θέματα της υγείας. Χρειάζονται όμως την επίλυσή τους. ‘Ετσι και ο Νομός Χανίων και όλη η Κρήτη, βρίσκονται σήμερα στην ευχάριστη θέση να μην τροφοδοτούν το κέντρο με περιστατικά τα οποία χρήζουν διακομιδής. Ακόμη θα έλεγα, ότι υπάρχουν στο νησί και μονάδες οι οποίες είναι εντελώς ξεχωριστές στο πανελλήνιο και η φήμη τους έχει ξεπεράσει τα όρια της Κρήτης, ακόμα και της Ελλάδας.
Είναι λοιπόν συνεχές και έντονο το ενδιαφέρον της Κυβέρνησης. Προς αυτήν την κατεύθυνση κινούμαστε έτσι ώστε σύντομα και τα υπόλοιπα προβλήματα να αντιμετωπιστούν. Για τη συγκεκριμένη αναφορά σας στη μονάδα νεογνών του Νοσοκομείου Χανίων γνωρίζετε καλά ότι το πρόβλημα χρονίζει επί αρκετό διάστημα. ‘Ηταν εξοπλισμένη και υπήρχε ένας αριθμός γιατρών κατά καιρούς ένας ή δύο. Ποτέ όμως δεν επιχειρήθηκε να λειτουργήσει η μονάδα όπως έπρεπε να λειτουργήσει. Γνωρίζετε επίσης, ότι μετά από εντολή του Υπουργού κυρίου Αβραμόπουλου του οποίου το ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο θέμα είναι έντονο και συνεχές ήρθα στα Χανιά και μετά από σύσκεψη δρομολογήσαμε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες έτσι ώστε στο συντομότερο χρονικό διάστημα μέσα στη δεδομένη κατάσταση που υπάρχει και με την εμπλοκή της γραφειοκρατίας μέσα σε όλα αυτά, να είμαστε σήμερα στην ευχάριστη θέση να πούμε ότι τρεισήμισι μήνες μετά τη δρομολόγηση όλων των διαδικασιών μπορούμε να πούμε ότι στο τέλος του επόμενου μήνα η μονάδα νεογνών του Νοσοκομείου Χανίων θα λειτουργεί έτσι ώστε αυτός ο μικρός αριθμός περιστατικών που χρήζουν διακομιδής από τα Χανιά στην αντίστοιχη μονάδα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου να αντιμετωπίζεται εκεί και γιατί όχι να εξυπηρετεί και άλλα περιστατικά από τη γύρω περιοχή.
Στη δευτερολογία μου θα μπω σε λεπτομέρειες, αφού ακούσω πρόσθετα στοιχεία που έχετε να καταθέσετε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ο κ. Βολουδάκης, έχει το λόγο.
ΜΑΝΟΥΣΟΣ-ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΟΛΟΥΔΑΚΗΣ: Κύριε Υφυπουργέ, γνωρίζουμε ότι έχετε παραλάβει προβλήματα δεκαετιών και ότι κάνετε τεράστια προσπάθεια να τα επιλύσετε προς την σωστή κατεύθυνση.
Η κοινωνία, όμως, κύριε Υπουργέ, απαιτεί επιτάχυνση του ρυθμού της υλοποίησης. Επιτρέψτε μου, έστω και στον ελάχιστο χρόνο που διαθέτω, μία σύντομη αναφορά σε κάποια ζητήματα που προέκυψαν μετά την κατάθεση της ερώτησής μου.
Σήμερα είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα στο νοσοκομείο των Χανίων λόγω της επίσχεσης εργασίας των γιατρών και της αποχής των ειδικευομένων. Σας παρακαλώ θερμά, κύριε Υπουργέ, να το δείτε άμεσα και από κοντά γιατί φαίνεται ότι η κατάσταση είναι στο μη περαιτέρω.
Ακόμα, είχαμε πρόσθετα προβλήματα χθες, κάποια φημολογία σχετικά με τη Διοίκηση του Νοσοκομείου. Δεν ξέρω από πού πηγάζει. Ξέρω ότι αποπροσανατολίζει τη συζήτηση από τα πραγματικά προβλήματα και την αποπροσανατολίζει γιατί τα προβλήματα του τομέα της υγείας στο Νομό Χανίων ξεπερνούν τα πρόσωπα. Είναι πολύ μεγαλύτερα από ζητήματα που έχουν να κάνουν με πρόσωπα.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Βουλευτή)
Είναι δική σας αρμοδιότητα και ευθύνη. Είμαι βέβαιος ότι θα πράξετε το σωστό. Πιστεύω ότι πρέπει σ’ αυτές τις περιπτώσεις να λαμβάνονται υπ’ όψιν και οι τοπικοί φορείς και οι τοπικοί Βουλευτές. Όπως σωστά επισημάνατε, έχουμε και πολύ καλή συνεργασία μεταξύ μας που ξεπερνά –για τα τοπικά θέματα- και τις κομματικές διαχωριστικές γραμμές. Και αυτό πρέπει να το διατηρήσουμε.
Τώρα, για όσα απαντήσατε, κύριε Υπουργέ, με πολύ μεγάλη ικανοποίηση σημειώνω την προσωπική σας δέσμευση ότι ως το τέλος του επόμενο μήνα θα λειτουργεί η Μονάδα των Νεογνών.
Θα μου επιτρέψετε να μεταφέρω την επιφύλαξη της τοπικής κοινωνίας, η οποία και αυτή σημειώνει με ικανοποίηση ό,τι λέτε, αλλά θα επιφυλαχθεί να το πανηγυρίσει, όταν πραγματικά δούμε ότι η Μονάδα των Νεογνών λειτουργεί. Είναι μια ανοικτή πληγή για το Νομό μας, κύριε Υπουργέ, αυτό και προκαλεί δικαιολογημένη ανησυχία σε όλο τον κόσμο.
Κύριε Υπουργέ, δεν αναφερθήκατε –πιστεύω θα το κάνετε στη δευτερολογία σας- στο τι συμβαίνει στη νότια πλευρά του Νομού μας, αυτή που χωρίζει από τα Λευκά Όρη το Νοσοκομείο και τα αστικά κέντρα. Η απόσταση είναι τεράστια. Είναι απαραίτητο σε μια περιοχή που απέχει μιάμιση-δύο ώρες από το Νοσοκομείο να δημιουργηθούν πολυδύναμα ιατρεία τόσο στα Σφακιά όσο και στην Παλιόχωρα που δέχονται και πολύ μεγάλη τουριστική κίνηση. Πάνω από τριακόσιες χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο επισκέπτονται μόνο το Φαράγγι της Σαμαριάς. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό για μια δυσπρόσιτη περιοχή.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ολοκληρώστε παρακαλώ.
ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΒΟΛΟΥΔΑΚΗΣ: Μισό μόνο λεπτό, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε Υπουργέ, γνωρίζω και το προσωπικό σας ενδιαφέρον και του Υπουργού του κ. Αβραμόπουλου και είμαι σίγουρος ότι θα κάνετε το καλύτερο. Θέλω να σας παρακαλέσω να προσέξετε το εξής: Φέρνοντας εδώ τα θέματα που αναδεικνύω με την ερώτηση αυτή, αναλαμβάνω κι εγώ ένα κόστος προσωπικό σε περίπτωση που τα πράγματα δεν πάνε με το ρυθμό που πρέπει από εδώ και πέρα. Γιατί στη σωστή κατεύθυνση είμαστε, αλλά πρέπει να επιταχύνουμε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Παρακαλώ ολοκληρώστε.
ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΒΟΛΟΥΔΑΚΗΣ: Για να το αναλαμβάνω αυτό το κόστος, κύριε Υπουργέ, θα πει ότι υπάρχει πραγματική αγωνία. Σας παρακαλώ λάβετέ το υπ’ όψιν σας. Είμαι βέβαιος ότι κι εσείς όπως κι εγώ θα πράξουμε όλοι σύμφωνα με τη συνείδησή μας.
Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ευχαριστούμε.
Ορίστε, κύριε Υφυπουργέ, έχετε δικαίωμα δευτερολογίας για δύο λεπτά.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Ορθώς κάνετε και αναλαμβάνετε το κόστος, κύριε συνάδελφε κι αυτό σας τιμά ιδιαίτερα, ειλικρινά. Και προς αυτή την κατεύθυνση κι εμείς θα κινηθούμε, ώστε αυτή την προσπάθεια την οποία κάνετε να τη φέρουμε εις αίσιο πέρας, έτσι ώστε απέναντι στους συμπατριώτες σας, απέναντι στο χρέος που έχετε στους κατοίκους της εκλογικής σας περιφέρειας να το εκτελέσετε στο ακέραιο. Και έτσι θα γίνει.
Μια αναφορά μόνο για τις επισχέσεις εργασίας που γίνονται, τις οποίες έχουμε δηλώσει ξεκάθαρα και προς κάθε κατεύθυνση ότι θεωρούμε αδικαιολόγητες και απαράδεκτες εν πολλοίς. Δεν είναι δυνατόν το 95% των Παρέδρων του Ελεγκτικού Συνεδρίου να εγκρίνουν και να υπογράφουν τα εντάλματα και κάποιοι να μην θέλουν αρνούμενοι αυτή τη συμμόρφωση σε ό,τι προβλέπεται.
Δεν είναι ανοχύρωτη χώρα η Ελλάδα. Έχουμε τον τρόπο να το αντιμετωπίσουμε. Είμαστε εις θέση να το αντιμετωπίσουμε και όπου προκύπτει πρόβλημα –ευτυχώς δεν προέκυψε- λύσεις υπάρχουν. Έτσι, κανείς γιατρός δεν πρόκειται να μείνει απλήρωτος, κανείς γιατρός δεν θα απέχει από την εργασία του. Οι ίδιοι οι γιατροί το αντιλαμβάνονται και κάποιοι, εξυπηρετούντες κάποιες σκοπιμότητες, συνεχίζουν να ακολουθούν αυτή την τακτική. Το παραβλέπω.
Θα ήθελα να απαντήσω στη συγκεκριμένη αναφορά σας στη ΜΕΝΝ του Νομού Χανίων. Ολοκληρώθηκε η διαδικασία της εισήγησης και την επόμενη εβδομάδα γίνεται η κρίση του Διευθυντού και του Επιμελητού Β΄. Από πλευράς Υπουργείου μέσα σε δεκαπέντε μέρες θα έχει τελειώσει η διαδικασία. Απομένει η γραφειοκρατική διαδικασία, το Υπουργείο Οικονομίας, που προσωπικά θα επιβλέψουμε, έτσι ώστε στις αρχές του επόμενου μήνα να έχει τελειώσει και να βρίσκεται στη θέση του ο Διευθυντής μαζί με τον Επιμελητή.
Έχει ολοκληρωθεί η κρίση ενός ακόμη Επιμελητή Β΄, αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι δεν θα αναλάβει τα καθήκοντα η συνάδελφος γιατρός, η οποία μόλις γέννησε και επομένως για τρεις μήνες το λιγότερο θα είναι εκτός υπηρεσίας.
Ενεργήσαμε, όμως –κι ευχαριστώ για τα καλά λόγια, διότι πράγματι προσωπικά ασχολήθηκα- έτσι ώστε να έχουμε στη διάθεσή μας και για ένα εξάμηνο ένα γιατρό από τη ΜΕΝΝ του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Ηρακλείου και έναν από το Νοσοκομείο της Νίκαιας, οι οποίοι εθελοντικά προσφέρονται έτσι ώστε να οργανώσουν και το ξεκίνημα της Μονάδας και τα προβλήματα να λυθούν.
Επιπλέον, θα ήθελα να κάνω μία σύντομη αναφορά στις πολλές παρεμβάσεις που έχουν γίνει στη λειτουργία του νοσοκομείου Χανίων -και θα το ξέρετε πάρα πολύ καλά- έτσι ώστε όλα σχεδόν τα τμήματα τα τελευταία τριάμισι-τέσσερα χρόνια να λειτουργούν. Έχουμε ανανεώσει σε πάρα πολλά τον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό με τελευταίας λέξεως της τεχνολογίας μηχανήματα.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υφυπουργού)
Πάρα πολλά πλέον είναι αυτόνομα και δεν έχουν καμία ανάγκη συμπαράστασης ή διακομιδής ασθενών, όπως είπα, αλλού. Και για τη νότια πλευρά, στην οποία θα μου επιτρέψετε να πω ότι δεν ακολουθήθηκε ο σωστός σχεδιασμός, είχαμε την τοποθέτηση κάποιων υγειονομικών μονάδων, όχι εκεί που έπρεπε να είναι. Το γνωρίζετε πάρα πολύ καλά. Έτσι, αυτά τα προβλήματα δημιουργήθηκαν και εξαιτίας αυτού του σχεδιασμού. Τα ξεπερνάμε και αυτή τη στιγμή σας λέω…
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Παρακαλώ, ολοκληρώστε, κύριε Υφυπουργέ.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Ένα λεπτό να δώσω ολοκληρωμένη απάντηση, κύριε Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ήδη έχετε ένα λεπτό επιπλέον από ό,τι δικαιούστε.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Θα ήθελα να πω για το Πολυδύναμο Ιατρείο της Παλαιοχώρας, το οποίο θέτετε και το οποίο παλαιότερα ετέθη και από άλλους συναδέλφους, ότι προχωράμε να το δημιουργήσουμε, έτσι ώστε σύντομα να παρέχει και στους κατοίκους ιατρική φροντίδα,…
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ολοκληρώστε, κύριε Υφυπουργέ. Καταναλώσατε διπλάσιο χρόνο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): …αλλά και στον πολύ πληθυσμό ο οποίος επισκέπτεται, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες, την περιοχή. Τον επόμενο μήνα θα στείλουμε και ένα δεύτερο αγροτικό γιατρό εκεί, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υφυπουργού)
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Κλείστε, παρακαλώ.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Για το Πολυδύναμο των Σφακίων, προκηρύχθηκαν οι δύο θέσεις…
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Κύριε Υφυπουργέ, παρακαλώ τελειώστε.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): …και του παιδιάτρου, έτσι ώστε με την προκήρυξη των τριών θέσεων νοσηλευτικού προσωπικού, να μπορεί να ανταποκριθεί πλήρως στην αποστολή του.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ναι, όμως, δεν είναι δυνατόν να γίνει η διαδικασία έτσι. Σας παρακαλώ πολύ.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Εγώ να κλείσω, θέλοντας να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δώσατε και να σας συγχαρώ για την πρωτοβουλία.
Ευχαριστώ πάρα πολύ και συγγνώμη, κύριε Πρόεδρε.