ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Δημήτριος Σιούφας): Το λόγο έχει ο Εισηγητής της Πλειοψηφίας κ. Μανούσος – Κωνσταντίνος Βολουδάκης για δεκαπέντε λεπτά.
ΜΑΝΟΥΣΟΣ – ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΟΛΟΥΔΑΚΗΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συζητήσαμε διεξοδικά τόσο στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου όσο και στην Ολομέλεια επί της αρχής το σχέδιο νόμου για την Επιτροπή Ανταγωνισμού, ένα σχέδιο νόμου το οποίο πιστεύω ότι θα έχει ουσιαστικές επιπτώσεις στον τρόπο που εφαρμόζεται η περί Ανταγωνισμού νομοθεσία στον τόπο μας και τελικά στην εύρυθμη λειτουργία της αγοράς.
Όπως είχα την ευκαιρία να αναφέρω και στην τοποθέτησή μου επί της αρχής, κατά την άποψή μου το σχέδιο νόμου αυτό κινείται σε τρεις άξονες, προσπαθεί να βελτιώσει τα πράγματα πάνω σε τρεις άξονες: Να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, να βελτιώσει τις συνθήκες ανεξαρτησίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ώστε να λειτουργεί ως μία πραγματικά ανεξάρτητη αρχή και να βελτιώσει και τη διαφάνεια της λειτουργίας της Επιτροπής, που είναι ζητούμενο για αυτονόητους λόγους.
Όλα αυτά, καθώς γίνεται σαφές ότι έχει μεν υπάρξει πρόοδος στον τόπο μας ως προς την εφαρμογή της νομοθεσίας περί Ανταγωνισμού, καθώς έχουν επιβληθεί ποινές, ποινές που εισπράττονται, ποινές που έχουν επίπτωση στην πραγματική λειτουργία της αγοράς. Βέβαια, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να κάνουμε, καθώς σε πολλές περιπτώσεις ολιγοπώλια που λειτουργούν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο επιβαρύνουν τη λειτουργία της αγοράς και το κοινωνικό σύνολο.
Ας δούμε, με τη σειρά των άρθρων, πώς και σε ποια σημεία υπηρετούνται οι τρεις αρχές που προανέφερα:
Το πρώτο άρθρο κάνει τα πράγματα πιο εύκολα στη λειτουργία της Επιτροπής, αλλά και στη λειτουργία των επιχειρήσεων των ίδιων. Με το πρώτο άρθρο αυτό που γίνεται είναι ότι προσαρμόζεται η εθνική μας νομοθεσία στον Κανονισμό 1/2003 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τον οποίο η διαδικασία των γνωστοποιήσεων γύρω από συμπράξεις παύει να είναι προαπαιτούμενο μαζί με μία διοικητική απόφαση, με μία απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τη νομιμότητα των συμπράξεων αυτών. Με δυο λόγια, καταργείται μία διαδικασία που είχε φτάσει να είναι καθαρά γραφειοκρατική ως προαπαιτούμενο για κάποιες συμπράξεις, οι οποίες από την ίδια την ευρωπαϊκή νομοθεσία εξαιρούνται από τις περί συμπράξεων απαγορεύσεις.
Αυτό το οποίο ουσιαστικά γίνεται είναι το εξής: Η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η εθνική μας νομοθεσία απαγορεύει συμπράξεις όπου αυτές οδηγούν σε κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης με κάποιες εξαιρέσεις. Οι εξαιρέσεις είναι περιπτώσεις που υπηρετούν το κοινωνικό σύνολο και τη λειτουργία της αγοράς.
Ως σήμερα προϋπόθεση για να εξαιρεθεί μία σύμπραξη από τη νομοθεσία περί Ανταγωνισμού, για να είναι νόμιμη δηλαδή, ήταν η γνωστοποίηση στην Επιτροπή Ανταγωνισμού. Το αποτέλεσμα ήταν ένα μεγάλο βάρος, κυρίως για την Επιτροπή, γνωστοποιήσεων που δεν μπορούσε ουσιαστικά να διεκπεραιώσει, δεν μπορούσε στην πραγματικότητα να αναλύσει και βέβαια γνωστοποιήσεων που μικρό πρακτικό αποτέλεσμα είχαν –και μπορούν να έχουν- μια που κάποιος ο οποίος παρανομεί ή προτίθεται να παρανομήσει, δεν θα παρουσιάσει τα στοιχεία της παρανομίας του στην ελέγχουσα αρχή, θα προσπαθήσει ενδεχομένως να παρουσιάσει τα πράγματα διαφορετικά.
Από την άλλη δεν ήταν στη βούληση του νομοθέτη να καταργήσει παντελώς τη διαδικασία της γνωστοποίησης, γιατί έχει αυτή μια αξία. Έχει την αξία της χαρτογράφησης της αγοράς. Και με αυτή την έννοια παραμένει υποχρέωση. Κάποιος που συμπράττει οφείλει να το γνωστοποιήσει στην Επιτροπή.
Αν διαπιστωθεί ότι συνέπραξε κατά παράβαση των διατάξεων, χωρίς να το γνωστοποιήσει, έχει πρόστιμο για τη μη γνωστοποίηση, αλλά κατά τα άλλα, εάν προκύψει στη συνέχεια ότι η σύμπραξη εμπίπτει στις εξαιρέσεις, δεν υπάρχουν ειδικές ποινές γι’ αυτό.
Είναι κάτι που η ίδια Επιτροπή Ανταγωνισμού το ζήτησε. Μάλιστα η Επιτροπή Ανταγωνισμού το ζήτησε με μεγαλύτερη απλούστευση της διαδικασίας, με παντελή κατάργηση της γνωστοποίησης, στα πλαίσια αυτού που γίνεται και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κρατήσαμε τη διαδικασία της γνωστοποίησης για λόγους χαρτογράφησης και νομίζω ότι αυτό είναι μια πολύ καλή, χρυσή τομή.
Κύριε Πρόεδρε, αν μου επιτρέπετε, νομίζω ότι ο χρόνος ήταν 15 λεπτά. Α, σωστά, σωστά.
Εν τοιαύτη περιπτώσει, θα παρακάμψω ορισμένα άρθρα, τα οποία δεν έχουν τόση μεγάλη σημασία ή θα συζητηθούν στη δεύτερη ενότητα, για να μπορέσω να επικεντρωθώ σε αυτά που είναι κρίσιμα σε αυτή την περίπτωση.
Η αποτελεσματικότητα της Επιτροπής γίνεται μεγαλύτερη από το γεγονός ότι οι αποφάσεις ενεργοποιούνται πλέον χωρίς προηγούμενη έκδοση υπουργικών αποφάσεων. Θα το δούμε αυτό σε αρκετά σημεία.
Στο άρθρο 4 θα ήθελα να κάνω μια ειδική αναφορά. Εκεί προσδιορίζονται τα στοιχεία της γνωστοποίησης με πολλή λεπτομέρεια, ούτως ώστε να μην έχουμε γνωστοποιήσεις, οι οποίες θα δίνουν πολύ μεγάλο βάρος στην ίδια την Επιτροπή για να καταλάβει ποιο είναι το αντικείμενο και να διευκολύνουν τα πράγματα στη λογική που ανέφερα και πριν.
Υπάρχει εδώ – επιτρέψτε μου, κύριε Υπουργέ – ένα εδάφιο διάταξης, το οποίο εκτιμώ ότι θα ήταν σκόπιμο να αλλάξει. Ο Υπουργός διατηρεί δικαίωμα με εισήγηση της Επιτροπής να τροποποιεί τα όρια των συγκεντρώσεων πάνω από τα οποία είναι υποχρεωτικές οι γνωστοποιήσεις. Και ορθώς.
Υπάρχει όμως ένα εδάφιο παρακάτω, το οποίο κατά τη γνώμη μου πρέπει να αλλάξει. Αποκτά δικαίωμα ο Υπουργός να εξαιρεί κλάδους από την υποχρέωση της γνωστοποίησης. Αυτό κατά την άποψή μου δεν έχει νόημα και μάλιστα αντιβαίνει στη γενική αρχή του νομοσχεδίου, το οποίο πράγματι καθιστά την Επιτροπή περισσότερο ανεξάρτητη. Σε κρίσιμα και ουσιώδη άρθρα ο Υπουργός απεμπολεί το δικαίωμα να παρεμβαίνει, απεμπολεί το δικαίωμα να ανατρέπει αποφάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Εκτιμώ ότι και εδώ θα πρέπει να ακολουθήσει την ίδια αρχή.
Το ίδιο ισχύει και στο άρθρο 5, που αφορά τη δημοσιοποίηση. Και εδώ δεν έχει κανένα νόημα ο Υπουργός να εξαιρεί κλάδους, όσο και αν είναι τεκμηριωμένη η εισήγησή του.
Στο άρθρο 8 ορίζονται μέτρα πρόσθετα και προσωρινά πριν να ολοκληρωθεί η διαδικασία που έχει τη δυνατότητα πλέον να λαμβάνει η Επιτροπή, ούτως ώστε να επιτυγχάνει καλύτερα, αποτελεσματικότερα και ταχύτερα τα αποτελέσματα τα οποία επιδιώκει.
Το άρθρο 9 είναι πολύ κρίσιμο, διότι εδώ είναι αυτό το οποίο προανέφερα, ότι καταργείται η υποχρέωση έκδοσης υπουργικής απόφασης για να ενεργοποιούνται οι κανονιστικές αποφάσεις της Επιτροπής. Οι κανονιστικές αποφάσεις της Επιτροπής, που έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, όπως είδαμε πρόσφατα με τις παρεμβάσεις της για τα καύσιμα, ισχύουν πλέον αυτοδικαίως.
Και έρχομαι στο άρθρο το οποίο έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη συζήτηση.
Το άρθρο 11 είναι αυτό που έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη συζήτηση. Είναι εδώ που αλλάζει η δομή της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Τι γίνεται; Τα έντεκα μέλη της Επιτροπής γίνονται εννέα. Τα πέντε απ’ αυτά πλέον, ο πρόεδρος και άλλα τέσσερα, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Παράλληλα, τα τέσσερα μέλη τα οποία εκπροσωπούσαν κοινωνικούς φορείς καταργούνται. Και τα εννέα μέλη ορίζονται με απόφαση του Υπουργού, όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη.
Ο βασικός λόγος για τον οποίο τα τέσσερα μέλη, εκπρόσωποι των φορέων, του Σ.Ε.Β., της ΓΕΣΕΒΕ, της ΕΣΕΕ και της ΟΚΕ, καταργούνται, είναι ότι οι περισσότεροι εξ αυτών στην πραγματικότητα στην Επιτροπή αυτή ήταν ελέγχοντες και ελεγχόμενοι. Δεν καταλαβαίνω, ομολογώ, τη πολύ μεγάλη ανησυχία που εκφράζεται από ορισμένες πλευρές της Αντιπολίτευσης για την κατάργηση των θέσεων αυτών για δύο λόγους. Είναι δυνατόν ο ελέγχων να είναι και ελεγχόμενος; Ποιος ήταν ο ρόλος του Σ.Ε.Β. στην Επιτροπή αυτή; Πώς θα εγκαλείτο ο Σ.Ε.Β. μια που συνήθως μεγάλες επιχειρήσεις είναι αυτές οι οποίες ελέγχονται και εγκαλούνται και πιθανώς επιβάλλονται πρόστιμα στην Επιτροπή; Ποιος ήταν ο ρόλος του Σ.Ε.Β.; Γιατί θα πρέπει οι φορείς αυτοί να συμμετέχουν;
Αυτό, όμως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, που είναι το περισσότερο εντυπωσιακό στην όλη αυτή συζήτηση είναι ότι από ορισμένες πτέρυγες της Αντιπολίτευσης παρουσιάζεται το όλο ζήτημα ως εάν μέχρι σήμερα η Επιτροπή Ανταγωνισμού, τα μέλη της, να ορίζονταν περίπου με ψηφοφορία και άμεση εκλογή από το λαό. Τα μέλη της Επιτροπής Ανταγωνισμού και πριν την ψήφιση του νόμου αυτού και μετά την ψήφιση του νόμου αυτού, ορίζονταν και θα ορίζονται από τον Υπουργό. Πριν όριζε επτά μέλη άμεσα και τέσσερα έμμεσα, καθώς τα τέσσερα δεν τα όριζαν στην πραγματικότητα οι φορείς. Έδιναν μία επιλογή τριών ατόμων στον Υπουργό να διαλέξει ποιο από τα τρία θέλει, άρα, ενδεχομένως, να κάνει και τις συνεννοήσεις του μαζί του για όποιον είναι κακόπιστος. Σήμερα δε, στην πραγματικότητα ορίζονται από τον Υπουργό και ελέγχεται και ο Υπουργός για την επιλογή του αυτή και το πόσο αφήνει την Επιτροπή να λειτουργήσει ελεύθερα.
Θα ήθελα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, εδώ να επισημάνω κάτι που είπα και επί της αρχής στην τοποθέτησή μου. Το εάν είναι η κατεύθυνση του νομοσχέδιου προς την κατεύθυνση του ελέγχου ή της μεγαλύτερης ανεξαρτησίας της Επιτροπής, φαίνεται σαφέστατα και εναργέστατα από το γεγονός ότι σε αρκετά άρθρα ο Υπουργός απεμπολεί τα δικαιώματά του, ο Υπουργός αυτοπεριορίζει την εξουσία του, καταργεί το δικαίωμά του να ανατρέπει αποφάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Και δεν μπορώ να μην επισημάνω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι με ξενίζει ιδιαίτερα να ακούω ιδίως από την πλευρά της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, σχόλια για δήθεν προσπάθεια χειραγώγησης της Επιτροπής Ανταγωνισμού, όταν είναι γνωστά δύο πολύ σημαντικά ζητήματα. Το ένα: Η τελευταία φορά που ο Υπουργός αξιοποίησε τη δυνατότητα που ο νόμος ως τώρα έδινε για ανατροπή αποφάσεως της Επιτροπής Ανταγωνισμού ήταν με απόφαση Υπουργού του ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Δεύτερον, πώς μπορεί πραγματικά η Αξιωματική Αντιπολίτευση να λέει ότι εδώ έχουμε προσπάθεια χειραγώγησης της Επιτροπής –έφτασαν μάλιστα ορισμένοι να λένε ότι γίνεται υποχείριο του Υπουργού- όταν το 2004 η Νέα Δημοκρατία ήρθε στην εξουσία, Υπουργός Ανάπτυξης ανέλαβε ο σημερινός Πρόεδρος της Βουλής κ. Σιούφας, ο οποίος ανανέωσε τη θητεία του Προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού που είχε ορίσει το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και ο οποίος Πρόεδρος είναι ουσιαστικά ως σήμερα πρόεδρος, έστω και εάν τελεί υπό παραίτηση, και δεν έχει αντικατασταθεί; Πώς, λοιπόν, υπήρχε διάθεση να γίνει κάτι τέτοιο, όταν αυτή είναι η πρακτική και όταν αυτή είναι και η νομοθεσία;
Σε κάθε περίπτωση ευχαριστώ για την κατανόησή σας ως προς το χρόνο. Θα συνεχίσω και στη δευτερολογία μου και στη συνέχεια της δεύτερης ενότητας.
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας)